Plane spotting ေလယာဥ္ေတြကို ေစာင့္ၿပီး ဓါတ္ပုံ႐ိုက္တဲ့ ဝါသနာ (ေဇာ္ဂ်ီ)

Plane spotting ေလယာဥ္ေတြကို ေစာင့္ၿပီး ဓါတ္ပုံ႐ိုက္တဲ့ ဝါသနာ

ေလယာဥ္ေတြကို ေစာင့္ၿပီး ဓါတ္ပုံ႐ိုက္တဲ့ ဝါသနာဟာစိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းပါတယ္။

လူအမ်ားစုဟာေလယာဥ္ေတြ ပ်ံတက္ ပ်ံဆင္းတာ ၾကည့္ရတာ စိတ္ဝင္စားေပမဲ့ အဲဒီေလယာဥ္ေတြကို အခ်ိန္ကုန္ခံ အပင္ပန္းခံၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ ဓါတ္ပုံ႐ိုက္ဖို႔အထိ စိတ္ဝင္စားတာကေတာ့နည္းပါတယ္။

Plane spotting ဟာ ငွက္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ ဓါတ္ပုံ႐ိုက္တဲ့ birding/ bird watching နဲ႔ ဆင္ေပမဲ့ မတူတာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

ငွက္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အခါ ဘာငွက္မ်ိဳးကိုေတြ႕ရမယ္ ဘယ္ေလာက္ ေစာင့္ရမယ္လို႔ ခန႔္မွန္းဖို႔ခက္သလို သူတို႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ သဘာဝ၊ အျပဳအမူ၊ မ်ိဳးစိပ္သစ္ေတြကိုလည္း မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေတြ႕ရွိမွတ္တမ္းတင္ရႏိုင္ပါတယ္။

ဒီဘက္ေခတ္ plane spotting ကေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ေလယာဥ္လာမယ္ ဘယ္ေလယာဥ္တက္မယ္ ဘာအမ်ိဳးအစား ဘယ္နံပတ္ဆိုတာပါ အင္တာနက္မွာ အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ ျပေနပါတယ္။ FlightRadar 24  တို႔ Fligthaware တို႔လို website ေတြမွာ ကိုယ္လိုသလို ရွာတတ္ဖို႔ပဲလိုတယ္။

သူတို႔မသိႏိုင္တာကေတာ့ စစ္ေလယာဥ္ေတြ အတက္အဆင္းကိုပါ။

တခ်ိဳ႕ေလဆိပ္ေတြဟာ plane spotter ေတြ အတြက္ အလြန္ အဆင္ေျပေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ေလဆိပ္ေတြကေတာ့ အေတာ့ကိုအဆင္မေျပပါ။

httpswww.bne.com.aupassengershop-dine-exploreexploreplane-spotters

တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ေလဆိပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ေမွ်ာ္စင္ (ATC) နဲ႔ ပိုင့္ေလာ့ေတြ ေျပာေနၾကတာကို မိမိေရဒီယိုနဲ႔ ဖမ္းယူတာ ခြင့္ျပဳပါတယ္။ ဘယ္ေလဆိပ္က ဘာအတြက္ ဘယ္ဖရီကြင္စီကိုသုံးတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ေလ့လာထားရပါတယ္။ သာမန္ေရဒီယိုေတြက အဲဒီလႈိင္းေတြကို ဖမ္းလို႔မရပါ။

တခ်ိဳ႕ေလဆိပ္ေတြက ေရဒီယိုဆက္သြယ္တာေတြကို ဒီမွာ https://www.liveatc.net/  နားေထာင္လို႔ရပါတယ္။

plane spotter ေတြဟာ ေရဒီယိုကိုဖြင္ၿပီး နားေထာင္ရင္း ေလယာဥ္အတက္အဆင္းကို ၾကည့္ရ ဓါတ္ပုံ၊ ဗီဒီယို ႐ိုက္ရတာ အေတာ္ အရသာရွိပုံရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆိုး႐ြားတဲ့ ရာသီဥတုမွာ ပိုင္းေလာ့နဲ႔ ေလယာဥ္ကြင္း ေမွ်ာ္စင္တို႔ ေျပာတဲ့ စကားေတြကို ေရဒီယိုကဖမ္းရင္း ေလယာဥ္ ခက္ခက္ခဲခဲဆင္းလာတဲ့ ဗြီဒီယိုေတြကိုမွတ္တမ္းတင္ထားတာ ယူတ်ဳဘ္မွာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ေလဆိပ္ေတြမွာ ၿခံစည္း႐ိုးစပ္အထိသြားၿပီး ဓါတ္ပုံ႐ိုက္လို႔ ရေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ေလဆိပ္ေတြမွာ ေျမအေနအထားက ၿခံစည္း႐ိုးစပ္အထိသြားလို႔မရသလို လုံၿခဳံေရးအရ တားျမစ္ထားတာေတြလည္းရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေလဆိပ္ေတြမွာ ၿခံစည္း႐ိုးပတ္ခ်ာလည္ အပင္ႀကီးေတြက ကာေနတတ္ပါတယ္။

ထူးထူးျခားျခား အလယ္အေမရိက စိန႔္မာတင္ကြၽန္းက Princess Juliana InternationalAirport ကေတာ့ ေလဆိပ္ အစပ္နဲ႔ ပင္လယ္ကမ္းကပ္ေနၿပီး ဆင္းလာတဲ့ ေလယာဥ္ေတြက အလြန္နိမ့္တာေၾကာင့္ ဂ်က္ေလယာဥ္အင္ဂ်င္ေတြရဲ႕ တြန္းကန္မႈေၾကာင့္ ေအာက္တည့္တည့္မွာ နီးကပ္စြာရွိသူကို ထိခိုက္ႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုင္းဘုတ္ေတြပါေထာင္ထားရပါတယ္။ အဲဒီက ကမ္း‌ေျခကိုလည္ရင္း ေလယာဥ္မ်ိဳးစုံကို အနီးကပ္ ဗြီဒီယို ၊ဓါတ္ပုံ႐ိုက္ရတဲ့ အေတြ႕အႀကဳံမ်ိဳးကိုေတာ့ တျခားဘယ္မွာမွ ရမယ္မထင္ပါ။

plane spotter အားလုံးနီးပါးဟာ ေလယာဥ္ေတြ၊ ေလဆိပ္၊ ေလေၾကာင္းလိုင္း ေတြ အေၾကာင္း အေတာ္မ်ားမ်ား ေလ့လာထားၾကၿပီး ျမင္တာနဲ႔ ဘာေလယာဥ္ရယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ၾကပါတယ္။

သူတို႔လိုတာကေတာ့

(၁) စိတ္ရွည္မႈ၊

(၂) အေဝးကိုဆြဲအား‌ေကာင္းတဲ့ (သာမန္အားျဖင့္ 55 – 500 မီလီမီတာ) မွန္ဘီလူးပါ ကင္မရာေကာင္းေကာင္း။ ( DSLR camera ကိုသာအသုံးမ်ားၾကပါတယ္။ Bridge ကင္မရာေတြက မွန္ဘီလူးဆြဲအားပိုေကာင္းေပမဲ့ အရွိန္နဲ႔ ခ်ည္းကပ္လာတဲ့ ေလယာဥ္ကို လိုက္႐ိုက္တဲ့ အခါ ေမာ္တာနဲ႔ ႀကဳံ႔၊ ဆန႔္တဲ့ မွန္ဘီလူးက ေႏွးလို႔  ေလယာဥ္ရဲ႕ ေ႐ြ႕လ်ားမႈကို လိုက္လို႔ မမွီတာမ်ားပါတယ္။ ေဝးေဝးကေန႐ိုက္ရင္ေတာ့ ရပါတယ္။ ေဝးျပန္ေတာ့ ကင္မရာ နည္းနည္းေ႐ြ႕တာနဲ႔ ျမင္ကြင္း အလြန္ေဝးေဝးကို ေျပာင္းၿပီး မိမိလိုခ်င္တဲ့ ပုံရိပ္ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ ေခ်ာင္းၾကည့္ေပါက္မပါတဲ့ ကင္မရာေတြမွာ စကရင္ေပၚကပုံကို ေနေရာင္ေအာက္မွာ ၾကည့္လို႔ မလြယ္လို႔ သိပ္ အဆင္မေျပပါ။ )

(၃) အခ်က္ အလက္ေတြကို ႀကိဳတင္စုေဆာင္းမႈ

-      ကိုယ္သြားေစာင့္မည့္ ေလဆိပ္နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္အေနအထား

-      ကိုယ္သြားေစာင့္မည့္ ေလဆိပ္မွာ spotting လုပ္လို႔ရမည့္ေနရာမ်ားနဲ႔ အဲဒီေနရာေတြကို ဘာနဲ႔ ဘယ္လိုသြားလို႔ရယ္။ (ဒီအေၾကာင္းေတြကို ဝါသနာတူမ်ားအခ်င္းခ်င္းရွဲထားတဲ့ ဘေလာ့ေတြ ဆိုရွယ္မီဒီယာဂ႐ုေတြကေနရႏိုင္ပါတယ္။ )

-      https://www.spotterguide.net/planespotting/asia/singapore/singapore-sin-wsss/ 

-      https://www.spotterguide.net/planespotting/asia/malaysia/kuala-lumpur-kul-wmkk/  

-      https://www.spotterguide.net/planespotting/asia/thailand/bangkok-suvarn-bkk-vtbs/ 

-      https://www.spotterguide.net/planespotting/asia/taiwan/taipei-taoyuan-tpe-rctp/ 

-      ေလဆိပ္မွာ ဘယ္ေျပးလမ္းကို ဘာအတြက္သုံးတယ္, ( အဆင္းလား အတက္လား) ဘယ္ဘက္ကိုဦးတည္သလဲ ။

-      ရာသီဥတု၊

-      ေလယာဥ္ အတက္ အဆင္းအခ်ိန္ဇယား၊

(၄) လိုအပ္တဲ့ အသုံးအေဆာင္မ်ား

-      ျခင္မကိုက္ေဆးရည္

-      ဦးထုပ္၊ ထီး၊ မိုးကာ

-      ေရဗူး၊ အစားအေသာက္၊

-      ထိုင္စရာ၊ ခင္းစရာ
-      အင္တာနက္ခ်ိတ္ထားတဲ့ ဖုန္းက မရွိမျဖစ္မဟုတ္ေပမဲ့ အလြန္ အသုံးတည့္ပါတယ္။ ဖုန္းထဲကေန ဘယ္ေလယာဥ္ တက္မယ္ ဆင္းမယ္။ အခ်ိန္ ဘယ္ေလာက္လိုေသးတယ္ စသည္တို႔ကို ၾကည့္လို႔ရေတာ့ နားလို႔ရပါတယ္။

- 

ေနရာကို ဘယ္လိုေ႐ြးမလဲ

ဒါကိုေတာ့ အခ်က္၂ခ်က္ေပၚတည္ၿပီး ေ႐ြးၾကပါတယ္။

ဘယ္ေျပးလမ္းကို ဘာအတြက္သုံးေနလဲ။

 တခ်ိဳ႕ေလဆိပ္ေတြမွာ ေလတိုက္တဲ့ လားရာ မၾကာခဏေျပာင္းလို႔ ေလယာဥ္တက္တဲ့ ဆင္းတဲ့ ဦးတည္ရာကို ေျပာင္းေပးရပါတယ္။ သူတို႔အေခၚက Active runway ေပါ့။

ဥပမာ မဂၤလာဒုံေလယာဥ္ကြင္းေျပးလမ္းကို အရွ႕ေျမာက္ဘက္က ခ်ဥ္းကပ္လ်င္ ေျပးလမ္းနံပတ္က ၂၁ ျဖစ္ၿပီး အေနာက္ေတာင္ဘက္ (ေစာ္ဘြားႀကီဂကုန္းဘက္က) ကခ်ဥ္းကပ္လ်င္ေတာ့ ေျပးလမ္းနံပတ္က ၀၃ ျဖစ္သြားပါတယ္။ Active runway 21 ဆိုလ်င္ ေလယာဥ္ေတြ ေျမာက္ဥကၠလာဘက္ကဆင္းၿပီး ေစာ္ဘြားႀကီကုန္ဘက္ကိုပ်ံ တက္ပါတယ္။ Active runway 03 ဆိုလ်င္ ေျပာင္းျပန္ေပါ့။

အဆင္းလား အတက္လား

ကိုယ္က ဆင္းတဲ့ ေလယာဥ္ေတြကို႐ိုက္မွာလား တက္တဲ့ ေလယာဥ္ေတြကို႐ိုက္မွာလားဆိုတာေပၚတည္လို႔ Active runway ရဲ႕ ဘယ္နားက စေပါ့မွာေစာင့္မလဲဆိုတာ‌ေ႐ြးရပါတယ္။

အတက္

ေလယာဥ္ေတြ ဆင္လ်င္း ေျပးလမ္း ဆုံးနားက စဆင္းေပမဲ့ ပ်ံတက္လ်င္ေတာ့ ေလယာဥ္အ႐ြယ္ေပၚတည္လို႔ ေျပးလမ္း အဆုံးကေန စ တက္တာရွိသလို အလယ္နားက စပ်ံတက္တာလည္းရွိပါတယ္။ ဘိုးအင္း ၇၃၇ တို႔ အဲယားဘတ္စ္ ေအ၃၂၀ တို႔လို႔ အလတ္စားေတြ ေျပလမ္းအစက စေျပးေပမဲ့ ေျပးလမ္း တဝက္ေလာက္မွာတင္ ေလထဲပ်ံတက္သြားၿပီးလိုရာကို ေကြ႕သြားပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ေျပးလမ္း အဆုံးနားကေစာင့္ေနတဲ့ စေပါ့တာ အေနတဲ့ အေတာ္ေဝးေဝး ျမင့္ျမင့္ကိုေရာက္သြားတဲ့ေလယာဥ္ရဲ႕ ပုံပဲရပါတယ္။ ေျပးလမ္းတဝက္ေလာက္ကေနေစာင့္႐ိုက္လို႔ရလ်င္ ပုံေကာင္းရပါတယ္။ ဘိုးအင္း ၇၇၇ လို ၇၄၇ လို, အဲယားဘတ္စ္ ေအ ၃၈၀၊ ေအ၃၅၀ လို ေလယာဥ္အႀကီးစားေတြကေတာ့ ေျပးလမ္း ေလးပုံသုံးပုံေလာက္ကေနမွပ်ံတက္ၾကတာမ်ားပါတယ္.

အတက္မွာ ေလယာဥ္ဟာအရွိန္ျမႇင့္ထားၿပီး ၁၅ ဒီကရီ ေမာ့တက္လို႔ ကိုယ့္ျမင္ကြင္း႐ိုက္ကြက္ထဲမွာ ခဏပဲမိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အတက္ကိုေအာက္ကေနပင့္႐ိုက္တဲ့အခါ ေလယာဥ္ဘီးေခါက္တဲ့ အဆင့္ေတြကို ပုံထဲမွာ မိႏိုင္ပါတယ္။

အတက္ ေျပးလမ္း အစမွာ႐ိုက္လ်င္ေတာ့ ေျပးလမ္းေပၚေကြ႕တက္တာ အရွိန္တင္တာ တို႔ကိုရႏိုင္သလို ေျပးလမ္းမ်ာေရရွိေနလ်င္ ေရမႈန္မ်ားဖြားသြားတာလည္းရႏိုင္ပါတယ္.

အဆင္း

အဆင္းဘက္ ေျပးလမ္းအစနားမွာေစာင့္လ်င္ေတာ့ ေလယာဥ္က အရွိန္လည္းေလ်ာ့ထားလို႔ ေလထဲကေလယာဥ္ရဲ႕ အနီးကပ္ပုံေကာင္းေကာင္း ရပါတယ္။ အဆင္းကို ေျပးလမ္းေပၚအထိ႐ိုက္ႏိုင္လ်င္ေတာ့ ဘီးက ေျပးလမ္းကိုထိၿပီး မီးခိုးေတြထြက္တာ၊ ဘီးထိၿပီး ခုန္သြားတာ၊ Air break ဖြင့္တာ  Thrust Reversal ေခၚ အင္ဂ်င္တြန္းအားကို ေျပာင္းျပန္ ကန္ေစၿပီး အရွိန္သတ္တာေတြကိုပါ ရႏိုင္ပါတယ္။

မိုး႐ြာ‌ေနတုန္း ဆင္းလာတဲ့ ေလယာဥ္ကိုေျပးလမ္းေပၚမွာ ဗြီဒီယို႐ိုက္လို႔ရလ်င္ Thrust Reversal ဖြင့္တဲ့ အခါ ဂ်က္တြန္းအားက ေျပာင္းျပန္တြန္းေတာ့ အင္ဂ်င္ေတြနားမွ ေရမႈန္ေတြ ဖြားသြားတာကိုေတြ႕ရႏိုင္တယ္ဆိုပါတယ္။ 

ကြင္းထဲ

ကြင္းထဲက ပုံေတြကေတာ့ ေလယာဥ္ တက္စီ ( Taxi) လုပ္တာ, ဂိတ္ထိုးတာ၊ ဂိတ္ကထြက္ၿပီး ရာဒါ ( Redder) တို႔ ေအလာ႐ြန္ ( Aileron) တို႔  အဘ္လီေဗတာ( elevator) စပြိဳင္လာ ( spoiler) တို႔ကို စစ္ေဆးတာ၊ ကြင္းထဲက ဝန္ထမ္းေတြ ေလယာဥ္ အတက္ အဆင္း ျပင္ဆင္တာ ေတြ ဗြီဒီယိုမွတ္တမ္းတင္လို႔ေကာင္းပါတယ္။

သာမန္လူေတြကေတာ့ ဒီေလေၾကာင္းလိုင္းက ဒီေလယာဥ္အမ်ိဳးအစား ဆိုတာေလာက္ပဲသိေပမဲ့ ဝါသနာရွင္ေတြကေတာ့ မ်ိဳးတူေလယာဥ္ေပမဲ့ တစီးခ်င္းစီကိုေသခ်ာမွတ္တမ္းယူၾကပါတယ္။ ေလယာဥ္ေမာင္းခန္းေဘးမွာေရးထားတဲ့ ေလယာဥ္ အမည္၊ သီးသန႔္ေဆးျခယ္ထားတဲ့ေလယာဥ္ ( special livery) စသည္ျဖင့္ေပါ့၊ ရွားပါးေလယာဥ္ေတြေတြ႕ရင္ေတာ့ အႀကိဳက္ေပါ့။ ဥပမာ ဘိုးအင္း၇၄၇ ဂ်မ္ဘိုဂ်က္ ခရီးသည္တင္ေလယာဥ္ေတြ မရွိသေလာက္ရွားသြားပါၿပီ။ ကုန္တင္ ၇၄၇ ေတြပဲက်န္ပါတယ္။ ေနာက္ေပါက္ plane spotter ေတြ အေနနဲ႔ အနားယူသြားတဲ့ ဘိုးအင္း၇၂၇ တို႔ DC 10 တို႔ကို တကယ္ပ်ံေနတာ မေတြ႕ႏိုင္ေတာ့ပါ။ အာရွမွာေတာ့ ႐ုရွားလုပ္ေလယာဥ္ေတြလည္းေတြရခဲပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေလယာဥ္ ကြင္းႀကီးေတြမွာ ေဒသတြင္းသုံး ပန္ကာတပ္ေလယာဥ္ငယ္ေတြ  ATR တို႔ တြင္ေအာ္တာတို႔ ေဖၚကာ F50 တို႔ေတြရခဲပါတယ္။ စစ္ေလယာဥ္ေတြကိုေတာ့ တခါတေလ ရွားရွားပါးပါးေတြ႕ရပါတယ္။

ဒီဝါသနာမ်ိဳးက ေလယာဥ္မဆင္းတဲ့နယ္ကလူေတြ အတြက္ မလြယ္ကူသလို အခ်ိန္ကုန္လည္း အလုပ္ရႈပ္ေပမဲ့ ဖုန္းထဲကဂိမ္းေဆာ့တာထက္ေတာ့ ပိုေကာင္းေသးတယ္ေျပာရေလမလား။

ဖိုးသုည

19-03-2019

ရန္ကုန္၊ စကၤာပူ၊ ဘ႐ူႏိုင္း။ မေလးရွားတို႔တြင္ေတြ႕ရေသာ ေလယာဥ္အခ်ိဳ႕ 

https://www.flickr.com/gp/128932501@N05/8412RX

ကမၻာ့လေယာဥ္မ်ိုးစံုတို့ရဲ့ပံုနဲ့ အခ်က္အလက္မ်ားရွာရန္

https://www.planespotters.net/photos/latest